Prof. dr. Nagelhout: “Dampen betekent veel minder viezigheid”

31 januari 2019

Zoals het RIVM en de Universiteit Maastricht (2019) stellen, zou het volledig stoppen met nicotine- en tabaksproducten het meest voordelig zijn om de volksgezondheid te verbeteren. Echter, exclusief gebruik van de e-sigaret heeft weldegelijk potentiële gezondheidsvoordelen voor rokers in vergelijking met het roken van tabakssigaretten. Toch zijn er nog veel misstanden over de e-sigaret en vragen veel mensen zich af of men met het overstappen op de e-sigaret de enige viezigheid inruilt voor de andere. Maar is dit wel terecht? In een interview met het Maastricht Universitair Medisch Centrum zet prof. dr. Gera Nagelhout, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Maastricht, haar visie uiteen.

“Dampen betekent veel minder viezigheid. Het is erg om te zien dat er zoveel misinformatie is over de e-sigaret. De e-sigaret is veel minder schadelijk, maar hoeveel minder is moeilijk vast te stellen. Daarnaast spreken de berichten over de e-sigaret op internet elkaar steeds tegen. Het zijn vaak gedachten en angsten die dwars door de wetenschap heen lopen. Als de tabaksindustrie de e-sigaret omarmt, worden mensen vanuit de tabaksontmoediging zenuwachtig.”

• • “Het is erg om te zien dat er zoveel misinformatie is over de e-sigaret.”

Die schadelijkheid, hoe zit dat dan?

“Het is gewoon heel lastig om de schadelijke effecten die er zijn, concreet te maken. Zodra iemand klachten krijgt, komt dit dan door de e-sigaret of doordat hij of zij jaren gerookt heeft? Ook is de e-sigaret van tegenwoordig niet meer de e-sigaret van jaren geleden. En dat maakt het extra ingewikkeld, want onderzoek loopt vaak wat langer. Maar begrijp mij niet verkeerd, het gebruik van een e-sigaret is zeker niet zonder schade. Klachten en ziekten kunnen ontstaan; er zitten tenslotte nicotine, propyleenglycol, glycerol, aldehyden, nitrosamines en metalen in. En ook al zou er geen nicotine in zitten; je bent hoe dan ook een stof in je longen aan het dampen. Dat is gewoon niet goed voor je. Als je al luchtwegproblemen hebt, kun je al heel snel nadelen ervaren. In vergelijking met tabak is het voor een roker veel minder schadelijk, maar nog steeds niet gezond.”

• • “Zodra iemand klachten krijgt, komt dit dan door de e-sigaret of doordat hij of zij jaren gerookt heeft?”

De e-sigaret als stoppen met roken middel

“Ik zou als zorgverlener de e-sigaret niet uit mezelf aanraden als hulpmiddel om te stoppen met roken. Wat bewezen werkt om te stoppen met roken en ook is aan te raden, is een combinatie van gedragsmatige ondersteuning, nicotine-vervangende middelen en eventueel, bij ernstigere verslavingen, medicatie. Rokers die willen stoppen, hebben vaak het idee dat ze het vooral zelf moeten doen. Op eigen wilskracht. Dat is een misvatting; het is per slot van rekening een verslaving.”

“Ik zou de e-sigaret enkel aanraden als de roker die wil stoppen hier zelf mee komt. Het product moet bij je passen. Zou hij of zij daarna ook nog willen stoppen met de e-sigaret, het dampen, dan is het voordeel dat je steeds minder nicotine kunt gebruiken. Het afbouwen gaat makkelijker. Maar…..hier zit een keerzijde aan. Het risico is aanwezig dat hij of zij het daarmee niet redt en dus weer terugvalt op de gewone sigaret. De verleiding van toch weer tabak roken kan aanwezig zijn bij mensen die willen stoppen met de e-sigaret. Ze zitten even zonder en krijgen een zogenoemde craving, ofwel hunkering. Als ze daaraan toegeven, is de kick van tabak groter dan die van de e-sigaret. Dus grijpen ze misschien naar de tabakssigaret. Even nog eentje proberen en je bent zo weer verslaafd. “

• • “Zou hij of zij daarna ook nog willen stoppen met de e-sigaret, het dampen, dan is het voordeel dat je steeds minder nicotine kunt gebruiken. Het afbouwen gaat makkelijker.”

Het verslavingsrisico

“Daarentegen is er een groep die het wel lukt. Zou je de e-sigaret radicaal in Nederland verbieden, dan ontneem je dit voor deze groep. Ze gaan het dan illegaal gebruiken met alle risico’s van dien. Of ze vallen terug op het tabak roken. En met name voor dat laatste ben ik bang. Het verslavingsrisico bij tabak is gewoon heel groot. Al na één sigaret. Dan is het minder risicovol om de e-sigaret te handhaven.”

“Er is nog een derde groep. Zij die met de e-sigaret beginnen. Gewoon om te proberen of omdat het hip is. Wij zien vooralsnog geen spectaculaire stijging van e-sigarettengebruik bij niet-rokers in Nederland. Jongeren willen het vaak een keer proberen. Maar dat wil niet zeggen dat ze na een keertje dampen meteen verslaafd raken. Voor jongeren raad ik het roken en dampen al helemaal af. Voor deze groep is het helemaal geen goed idee dat ze nicotine gaan gebruiken. Dit heeft namelijk een verandering in de hersenen tot gevolg en de kans op verslaving neemt toe. Hoe vroeger je begint, hoe groter het verslavingsrisico.“

• Prof. dr. Gera Nagelhout is bijzonder hoogleraar (Gezond en Welzijn van Mensen met een Lagere Sociaaleconomische Positie) aan de Universiteit Maastricht. De leerstoel wordt ingesteld namens onderzoeksinstituut IVO, Stichting Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving en is verbonden aan de afdeling Gezondheidsbevordering van de Universiteit Maastricht en onderzoeksschool CAPHRI. Bij het IVO is Nagelhout als chief science officer eindverantwoordelijk voor de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek dat door het IVO wordt uitgevoerd. Daarnaast heeft zij ook veel onderzoek gedaan naar tabaksbeleid en stoppen met roken (Maastricht UMC+, 2019).

Meer informatie:

Het volledige artikel lezen? Dat kan hier: Elektrisch dampen: onschuldig of toch niet?

De uitspraken van het RIVM en de Universiteit Maastricht vindt u hier: A Combination of Factors Related to Smoking Behaviour, Attractive Product Characteristics, and Socio-Cognitive Factors are Important to Distinguish a Dual User from an Exclusive E-Cigarette User.